Przemysław Dominas
Kolej w prowincjach poznańskiej i śląskiej
Mechanizmy powstania i funkcjonowania do 1914 roku

Spis treści
Wprowadzenie ............................................................................... 5

I. Koleje prowincji poznańskiej i śląskiej na tle kolei na świecie ......................... 19
  1.1. Systemy kolejowe na świecie ......................................................... 19
  1.2. Koleje prowincji poznańskiej i śląskiej jako element 
    systemu kolei państwa pruskiego ........................................................ 26

II. Inicjatywy budowy linii kolejowych ..................................................... 39
  2.1. Wybrane inicjatywy kolejowe w prowincjach poznańskiej i śląskiej .................... 40
  2.2. Postacie inicjujące budowę linii kolejowych 
    w prowincjach poznańskiej i śląskiej ................................................... 51
  2.3. Udział komitetów w pracach przedwstępnych ........................................... 53

III. Struktury organizacyjne oraz postacie administracji kolejowej
    na szczeblu ministerialnym ............................................................. 57
  3.1. Hierarchia urzędnicza w administracji kolejowej ..................................... 57
  3.2. Ministerstwo i zakres czynności Wydziału Kolejowego ................................. 59
  3.3. Wybrane postacie na szczeblu ministerialnym, zasłużone w procesie
   powstawania kolei w prowincjach poznańskiej i śląskiej .................................. 85

IV. Dyrekcje kolei, ich struktury organizacyjne, postacie i podstawowe
   mechanizmy funkcjonowania ............................................................... 89
  4.1. Dyrekcje kolei i ich struktura organizacyjna ........................................ 89
    4.1.1. Dyrekcja Kolei we Wrocławiu ..................................................... 91
    4.1.2. Królewska Dyrekcja Kolei Wschodniej w Bydgoszczy ................................ 98
    4.1.3. Królewska Dyrekcja Kolei w Katowicach ........................................... 101
    4.1.4. Królewska Dyrekcja Kolei w Poznaniu ............................................. 106
  4.2. Wybrane postacie zatrudnione w dyrekcjach kolejowych 
    w prowincjach poznańskiej i śląskiej ................................................... 108
  4.3. Podstawowe działania dyrekcji kolei w zakresie funkcjonowania kolei ................. 111
  4.4. Działania dyrekcji kolei podczas budowy linii kolejowej ............................. 114

V. Władze i administracja państwa a sprawy kolejnictwa ..................................... 125
  5.1. Rola Sejmu Pruskiego i monarchy w procesie powstawania kolei ........................ 125
  5.2. Ministerstwo w procesie powstawania kolei ........................................... 130
  5.3. Naczelny prezes prowincji i sejm prowincjonalny jako ogniwo w rozwoju kolei ......... 133
  5.4. Prezydium rejencji i jego rola w procesie powstawania i funkcjonowania kolei ........ 136
  5.5. Starostwa powiatowe w procesie powstawania i funkcjonowania kolei ................... 142
  5.6. Władze miejskie w procesie powstawania i funkcjonowania kolei ....................... 145
  5.7. Droga zawodowa wyższych urzędników państwowych zatrudnionych
   przy powstawaniu kolei .................................................................. 150

VI. Materialne dziedzictwo kolei w prowincjach poznańskiej i śląskiej ...................... 155
  6.1. Obiekty inżynieryjne ................................................................ 156
    6.1.1. Budownictwo obiektów mostowych w XIX i na początku XX wieku ..................... 156
    6.1.2. Kolejowe obiekty mostowe w prowincjach poznańskiej i śląskiej
     do 1914 roku .......................................................................... 160
    6.1.3. Budownictwo górskich tuneli kolejowych w XIX i początku XX wieku ................ 182
    6.1.4. Tunele kolejowe na Śląsku ....................................................... 185
 6.2. Architektura obiektów kolejowych ..................................................... 199
   6.2.1. Architektura dworców kolejowych w prowincjach poznańskiej i śląskiej
     do 1914 roku .......................................................................... 201
   6.2.2. Kolejowe obiekty towarzyszące .................................................... 240

VII. Relacje społeczeństwa z koleją ........................................................ 253
  7.1. Wnioski i petycje o budowę nowych obiektów i linii kolejowych ....................... 254
  7.2. Uroczystości uruchamiania nowych obiektów oraz linii kolejowych ..................... 256
  7.3. Codzienne i niecodzienne relacje z koleją ........................................... 260
  7.4. Podróże koleją, ich natężenie i kierunki w prowincjach poznańskiej i śląskiej ....... 267
  7.5. Przejazdy wycieczkowe i obowiązujące taryfy ......................................... 275
  7.6. Instytucjonalne oddziaływanie społeczeństwa na usprawnianie
    funkcjonowania kolei ................................................................... 281

Podsumowanie ............................................................................... 286

  Bibliografia ............................................................................. 293
  Wykaz skrótów ............................................................................ 300
  Źródła ilustarcji ........................................................................ 300
  Spis ilustracji .......................................................................... 301
  Spis tabel ............................................................................... 306
  Indeks osób .............................................................................. 307
  Indeks nazw geograficznych ............................................................... 314
  Załączniki ............................................................................... 320

  Summary .................................................................................. 332
  Zussammenfasung .......................................................................... 334